Wat is een P&ID?

Een P&ID, oftewel Piping and Instrumentation Diagram, is een technische schematische tekening die de werking en opbouw van een procesinstallatie weergeeft. Het toont hoe leidingen, apparatuur, instrumenten en regelkringen met elkaar verbonden zijn binnen een productieproces.

Het is géén fysieke lay-out, maar een functioneel overzicht van het systeem — als een soort blauwdruk voor ontwerpers, engineers en operators.

Wat staat er in een P&ID?

Een P&ID bevat:

• Leidingen: weergegeven met doorgetrokken lijnen, inclusief diameter en type.
• Apparatuur: zoals pompen, tanks, warmtewisselaars, compressoren.
• Instrumentatie: sensoren, meters, regelaars, kleppen.
• Regelkringen: gestippelde lijnen die de logische verbindingen tonen tussen instrumenten en besturingssystemen.
• Symbolen en afkortingen: volgens standaarden zoals ISA S5.1 of ISO 10628.
• Tagnummering: unieke codes voor elk component, cruciaal voor traceerbaarheid.
• Legenda en verklaringen: toelichting op symbolen en functies.

Wat is het doel van een P&ID?

Een P&ID dient meerdere doelen:

Doel	Uitleg
Ontwerp	Basis voor het ontwerpen van installaties en systemen.
Veiligheid	Identificatie van kritieke onderdelen en noodsystemen.
Onderhoud & Inspectie	Helpt bij het lokaliseren van componenten en het plannen van onderhoud.
Automatisering	Input voor besturingssystemen zoals PLC en SCADA.
Training	Essentieel voor het opleiden van operators en technici.
Documentatie & Compliance	Voldoen aan wettelijke eisen en audits.

Wie gebruikt P&ID’s?

• Procesingenieurs: voor ontwerp en optimalisatie.
• Operators: voor dagelijkse bediening en troubleshooting.
• Onderhoudsteams: voor inspectie en vervanging van onderdelen.
• Automatiseringsspecialisten: voor het programmeren van besturingssystemen.
• Projectleiders: voor planning en communicatie.

Verschil met andere diagrammen

Diagramtype	Doel	Uitleg
PFD (Process Flow Diagram)	Globaal overzicht van processtromen	Minder detail, alleen belangrijke instrumentatie
P&ID	Globaal overzicht van processtromen	Inclusief instrumentatie en regelkringen
3D-model	Ruimtelijke weergave	Fysieke plaatsing van componenten

Slimme koppeling met software

Moderne CAD-software zoals AutoCAD Plant 3D maakt het mogelijk om P&ID’s te koppelen aan 3D-modellen. Hierdoor ontstaat een intelligente workflow waarin tags, componenten en eigenschappen automatisch worden gesynchroniseerd — wat fouten voorkomt en tijd bespaart.